Το Πάσχα στην Κέρκυρα είναι κοσμικό και μαζί κατανυκτικό. Είναι εντυπωσιακό και μαζί ταπεινό. Είναι πένθιμο και μαζί χαρούμενο. Και είναι το πιο δημοφιλές Πάσχα της Ορθοδοξίας εντός και εκτός ελληνικών συνόρων.
(photo εξωφύλλου Μαρία Καταπόδη)
Το Πάσχα στην Κέρκυρα ξεκινά από την Κυριακή των Βαΐων!
Η εορταστική ατμόσφαιρα ξεκινά πολύ νωρίτερα από ό, τι στην υπόλοιπη Ελλάδα μαζί με τα αρώματα, τα χρώματα και τους ήχους της Άνοιξης που μπερδεύονται με το μύρο, το λιβάνι, τους ύμνους και τις εκκλησιαστικές μελωδίες. Η μοναδική προπασχαλινή ατμόσφαιρα της Κέρκυρας αρχίζει από την Κυριακή των Βαΐων. Την ημέρα αυτή στην Κέρκυρα έχουμε λιτανεία και μάλιστα την πιο μεγάλη όλης της χρονιάς σε ανάμνηση του θαύματος του Αγίου Σπυρίδωνα που έσωσε το νησί από την πανούκλα το 1629. Την πομπή με το ιερό λείψανο του Αγίου και Πολιούχου της Κέρκυρας, συνοδεύουν οι μπάντες όλων των φιλαρμονικών του νησιού, και οι ιερείς όλων των εκκλησιών, ολοκληρώνοντας τον γύρο όλης της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας με ευγνωμοσύνη και ευλάβεια για το θαύμα.
Ξημερώνοντας η Μεγάλη Εβδομάδα* η πόλη και η ύπαιθρος μπαίνουν σε άλλο ρυθμό. Οι εκκλησίες γεμίζουν με κόσμο, αρχίζουν να καταφθάνουν οι πρώτοι επισκέπτες, οι Κερκυραίοι που ζουν μακριά και οι φοιτητές που σπουδάζουν σε άλλες πόλεις. Μέχρι τη Μεγάλη Πέμπτη, που τα φώτα της πόλης βάφονται στο μωβ του πένθους, το νησί δέχεται τόσο κόσμο που χαριτολογώντας λέμε ότι «κοντεύει να βουλιάξει»!
Τη Μεγάλη Πέμπτη το απόγευμα, ξεκινούν οι άτυπες και τυπικές εκδηλώσεις. Μια δημοφιλής άτυπη εκδήλωση είναι η πρόβα της μπάντας της Παλιάς Φιλαρμονικής στον πιο κεντρικό πεζόδρομο της Παλιάς Πόλης. Μετά τις 7 μμ κόσμος συγκεντρώνεται κάτω από το κτήριο της Φιλαρμονικής που ίδρυσε ο συνθέτης του εθνικού ύμνου, Νικόλαος Μάντζαρος. Όλοι θέλουν να ακούσουν τους μουσικούς να προβάρουν και να ξαναπροβάρουν τα πένθιμα εμβατήρια της Μεγάλης Παρασκευής ώσπου να τα εκτελέσουν τέλεια. Παράλληλα τα εστιατόρια, τα μπαράκια και τα καφέ γεμίζουν. Παλιοί συμμαθητές ξανασυναντιούνται μετά από χρόνια, διασημότητες περνούν από τα σοκάκια και τις πλατείες, παρέες δίνουν ραντεβού στην καρδιά της πόλης. Τα τιτιβίσματα των χελιδονιών και οι ομιλίες των ανθρώπων δημιουργούν έναν υπόκωφο ήχο προσμονής της Ανάστασης και της άνοιξης στο μοναδικό σκηνικό της Παλιάς Πόλης.
Ο επιτάφιος: η πιο μεγάλη ώρα του κερκυραϊκού Πάσχα.
Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής η κατάνυξη είναι μεγάλη. Όλες οι εκκλησίες τελούν το μυστήριο της Αποκαθήλωσης με πολλούς πιστούς να συγκινούνται βαθιά. Από το μεσημέρι θα ξεκινήσουν οι πένθιμες πομπές από όλες τις εκκλησίες της πόλης και της υπαίθρου. Μαθητές, πρόσκοποι, εθελοντές και ναύτες του Πολεμικού Ναυτικού συνοδεύουν τον επιτάφιο του Χριστού υπό τους πένθιμους ήχους της μπάντας που συνοδεύει κάθε επιτάφιο. Τους επιταφίους ακολουθούν και οι πιστοί αλλά και οι γονείς που τα μικρά παιδιά τους συμμετέχουν στην πομπή. Ο κόσμος παρακολουθεί τους επιταφίους στα σοκάκια και τους πεζόδρομους της πόλης με κατάνυξη. Οι μυημένοι ξέρουν ότι αυτή είναι μόνον μια πρόβα για τη συγκίνηση που επίκειται.
Γιατί οι καρδιές θα ριγήσουν αργά το βράδυ όταν θα διασχίσει όλη την πόλη ο μεγάλος επιτάφιος της Μητροπόλεως. Η μεγαλειώδης πομπή ξεκινά στις 10μμ από τη Μητρόπολη συνοδεία των τριών ιστορικών φιλαρμονικών της πόλης που εκτελούν τα πένθιμα εμβατήρια με βαρύ, αργό βηματισμό και πρόσωπα σοβαρά. Οι Κερκυραίοι και οι λάτρεις του κερκυραϊκού Πάσχα περιμένουν με λαχτάρα να ακούσουν το Adagio του Albinoni. Η μουσική κορύφωση του κομματιού αυτού από τα κρουστά όργανα μέσα στους στενούς δρόμους της Κέρκυρας φέρνει δάκρυα στα μάτια. Πρόκειται για μια από τις πιο μεγάλες στιγμές όλης της ιεροτελεστίας του Κερκυραϊκού Πάσχα.
Λίγο μετά τα μεσάνυχτα, με το πέρας του επιταφίου της Μητροπόλεως, η πόλη θα αδειάσει, αλλά όχι για πολύ!
Από τις 8 το πρωί πλήθη κόσμου παρατάσσονται στους δρόμους για τον πρωινό Επιτάφιο του Μεγάλου Σαββάτου. Πρόκειται για τον Επιτάφιο του Ναού του Αγίου Σπυρίδωνος με το ιερό λείψανο να προπορεύεται του επιταφίου του Χριστού, σε ρόλο επισκόπου. Ο επιτάφιος αυτός τιμά παράλληλα με τον θάνατο του Χριστού, άλλο ένα θαύμα του Αγίου, τη σωτηρία του πληθυσμού από την πείνα το 1553. Το μουσικό κομμάτι Hamlet του Faccio πρωταγωνιστεί, δονώντας και πάλι τις ψυχές για το μαρτύριο και τον θάνατο του Ιησού.
Τη λύπη διαδέχεται η χαρά.
Λίγο πριν τις 11π.μ. το σκηνικό θα αλλάξει άρδην! Όλοι περιμένουν να ανοίξουν τα παράθυρα και τα μπαλκόνια των σπιτιών, και να βγουν οι άνθρωποι με τους μπότηδες** στα χέρια. Τα περισσότερα παράθυρα και μπαλκόνια έχουν απλωμένα damaschi, που είναι επίσημα πορφυρά υφάσματα. Μόλις ηχήσουν οι καμπάνες, στις 11 ακριβώς οι μικροί και μεγάλοι μπότηδες θα πέσουν από παντού και θα σπάσουν με δύναμη σε όλους τους πεζόδρομους. Έτσι συμβολίζεται το ξόρκισμα του κακού και η έναρξη της νέας ανθοφορίας του έτους.
Τώρα, κυριολεκτικά η πόλη είναι γεμάτη με δεκάδες χιλιάδες κόσμου που βιώνει το φαντασμαγορικό Πάσχα της Κέρκυρας μέσα από μια κοσμική, γιορτινή ατμόσφαιρα, αλλιώτικη από κάθε άλλη!
Νηστίσιμοι μεζέδες με ούζο ή λευκό παγωμένο κρασί, παρέες που χαίρονται τον ανοιξιάτικο καιρό, άνθρωποι εντυπωσιασμένοι από τη μυσταγωγία και τα έθιμα, όλοι, γελαστοί πια, αναμένουν το χαρμόσυνο γεγονός της Ανάστασης.
Οι Κερκυραίοι σπεύδουν για τα τελευταία ψώνια του σπιτιού και των βαφτισιμιών: Λαμπάδες, παραδοσιακά τσουρέκια, σοκολατένια αυγά, κολομπίνες*** και πασχαλινά κουλουράκια. Οι γνώστες επιλέγουν το ζαχαροπλαστείο Nostos στην καρδιά της πόλης και στα Κανάλια για τα εξαιρετικά του προϊόντα, τα φτιαγμένα με φρέσκο αθηναϊκό βούτυρο. Πολλοί είναι αυτοί που επιλέγουν, ειδικά για δώρο, τις διάσημες βελγικές πραλίνες του Nostos σε χαρούμενα πασχαλινά σχήματα και χρώματα.
Κατά τις 10μμ, μετά από μια μικρή ανάπαυλα, και πάλι ο κόσμος ξεχύνεται στην κεντρική πλατεία. Εκεί, λίγο πριν τα μεσάνυχτα, ο Μητροπολίτης θα ψάλλει την αναστάσιμη λειτουργία και ακριβώς στις 12 θα ακουστεί από τα μεγάφωνα το «Χριστός Ανέστη». Τότε, από το επιβλητικό Παλιό Φρούριο θα εκτοξευθούν εντυπωσιακά, πολύχρωμα, φαντασμαγορικά, λαμπερά πυροτεχνήματα. Χιλιάδες επιφωνήματα και χιλιάδες χαμόγελα θα φωτίσουν τη μαγική νύχτα η οποία τελειώνει με ποτάμια ανθρώπων που κρατούν αναμμένα κεριά πηγαίνοντας στο σπίτι ή στα εστιατόρια για την παραδοσιακή μαγειρίτσα. Ο Nostos έχει φροντίσει να προετοιμάσει παραδοσιακή μαγειρίτσα που μπορείτε να πάρετε για το σπίτι στην ποσότητα που θέλετε, δίνοντας την παραγγελία σας εγκαίρως στο Τ: 2661027000.
Το πιο διάσημο Πάσχα της Ορθοδοξίας ολοκληρώνεται την Κυριακή στις υπαίθριες ταβέρνες. Το αρνί σούβλας είναι το νιόφερτο γαστρονομικό must του νησιού, αφού μέχρι πριν λίγα χρόνια οι Κερκυραίοι δεν το συνήθιζαν.
Όσοι ζουν ένα Πάσχα στην Κέρκυρα, το θυμούνται για πάντα! Μοιάζει με συγκινητική ακολουθία παραστάσεων που έχει χαρμόσυνο τέλος. Όλα είναι τέλεια οργανωμένα σαν μια σκηνοθετημένη ιεροτελεστία όπου όλοι συμμετέχουν ευλαβικά. Κι όμως όλα έχουν γεννηθεί αυθόρμητα, χωρίς προγραμματισμό, χωρίς στόχο, μέσα από την πίστη, τα έθιμα, και την αφοσίωση των κατοίκων.
Το Κερκυραϊκό Πάσχα είναι το Πάσχα που κάθε Χριστιανός αλλά και μη, αξίζει να ζήσει μια φορά στη ζωή του.
*εάν νηστεύετε τη Μεγάλη Εβδομάδα, χαρείτε υπέροχα νηστίσιμα αλμυρά και γλυκά, από τον Nostos: Φρεσκοψημένη χειροποίητη σπανακόπιτα, πρασόπιτα, πατατόπιτα, brezel αμυγδάλου, σιροπιαστά, ρωξάκια , κρουασανάκια με λουκούμι τριαντάφυλλο, μηλοπιτάκια , σκαλτσουνάκια με μαρμελάδα βερίκοκο, νηστίσιμες σοκολάτες και νηστίσιμο μωσαϊκό κ.α.
**τα πήλινα σταμνιά
***τσουρέκι πλεξίδα με ένα κόκκινο αυγό